Telegonia
732
Telmessos
Telegonia tytuł eposu należącego do cyklu trojańskiego. Epos pod t-ym tytukm napisał ok. r. 566 p.n.e. Eugammon z Kyreny (zob. cykliczni poeci). T. stanowi niejako epilog Odysei (zob. Eugammon z Kyreny).
Teleklejdes komediopisarz grecki, przedstawiciel komedii starej. Cieczyl się wielką popularnością, wymieniony jest na listach zwycięskich poetów w latach 445 - 440 i w r. 430" p.n.e. T. uprawiał komedię polityczną. W komedii Prytanejs (Prytanowie) przedstawił epokę Temistoklesa jako złoty wiek. W zachowanych fragmentych tej komedii znajdujemy inwektywy na Peryklesa. Z sześciu komedii, które miał napisać, posiadamy jedynie fragmenty pięciu.
Telemach (Telemachos) syn Odyseusza i Penelopy. Był małym dzieckiem, kiedy Odyseusz wyruszył pod Troję. Wg Odysei T. po dwudziestoletniej nieobecności ojca wybrał się do Pylos i do Sparty, by otrzymać wiadomości o ojcu. Po powrocie spotkał powracającego Odyseusza na Itace u pasterza Eumajosa. Pomagał ojcu w ukaraniu zalotników Penelopy. Wg późniejszych eposów pojął za żonę córkę Nestora, Polikastę lub córkę Alkinoosa, Nauzykaję. Inne wersje podają, że był mężem Kirke i ojcem Latinusa.
Teles filozof, cynik hedonizujący, z połowy III w. p.n.e. Pisma jego znamy z dzieła Stobajosa (V w. n.e.), który podaje ich fragmenty jako Wyciąg Teodora z wyklcdów Telesa. W kompi-lacyjnych pracach T. pp'-uszane są m. in. problemy : O biedzie, O rozkoszy, która nie jest celem życia, O unikaniu afektów, O wygnaniu.
Telesilla liryczna poetka grecka z Argos, działająca pod koniec VI w. p.n.e. Tradycja przypisuje poetce obronę Argos przed natarciem wojsk spartańskich pod wodzą Kleomenesa (wojna toczona w latach 520-493). T. układała hymny ku czci Apollina i Artemidy; większy fragment (hymnu ku czci Macierzy bogów, Demetry) znaleziono dopiero w r. 1929. Starożytni zaliczali T. do dziewięciu najwybitniejszych poetek; imię jej utrwalone zostało także w nazwie miary wiersza: telesillejon.
telesillejon (gr. Telesillejon) wiersz o schemacie o | -i^-^-^l'^'!^, czyli glikonej akefaliczny (tj. pozbawiony pierwszego elementu). Wiersz ma nazwę od argiwskiej poetki Telesilli (VI w. p.n.e.). Por. Telesilla, frg. l, l (Diehl):
hdd Artemis, ó kóraj -—[-'L'^-'-^- [v-^- T. częste jest u Pindara i w partiach lirycznych greckiego dramatu. Elementy długie tego metmn
mogą ulegać rozwiązaniu, a końcowy jamb może być zastąpiony przez spondej, np. Eurypides, Medea 648: thandtS thandto poroś ^-a^| IJA-^-'- <^ó Arystofanes, Thesmoforidzusaj 129: chajr' albie paj Latus — -1»^^'-'-|—_.
Teksterion gr. zwany inaczej domem wtajemniczenia, budynek w Eleusis, w którym odbywała się część widowiskowa misteriów eleuzyńskich. Wzniesiony w drugiej poł. VI w. p.n.e., był wielokrotnie przebudowywany.
Telestes z Selinus, poeta grecki z IV w. p.n.e. dytyrambista poświadczony przez attyckie napisy zwycięzców.
Teleutias brat króla Sparty Agezilaosa, dowódca floty spartańskiej w latach 392 - 390 p.n.e. Działał jako nauarch na Cyprze, na Rodos i na Eginie. Po śmierci Chabriasa objął znowu naczelne dowództwo i w Pireusie zadał Ateńczykom dotkliwą klęskę; w r. 382 p.n.e. odniósł zwycięstwo w walkach z Olintem, jednak w dalszej, nie przemyślanej akcji zginął, a armia jego została rozbita.
Telezylla zob. Telesilla.
Telksinoe (Theiksinoe) mit. 1. córka Zeusa i nimfy Plusii. T. oraz jej siostry: Arche, Melete i Aoide, były znane jako cztery najstarsze Muzy. Wg Cycerona (De natura deorum) były one córkami Zeusa i Nedy. 2. służebnica Semele. 3. jedna z syren.
Tellus mit. prastara rzymska bogini ziemi, personifikacja Ziemi-Żywicielki, czczona niekiedy jako Terra-Mcier. Bóstwo o podwójnej naturze rodzicielki i strażniczki tego, co zmarło (bogini grobów). Pierwotnie stanowiła parę z bóstwem męskim Tellumo. W legendach bywała identyfikowana z grecką boginią Gaja, częściej z Ceres-Demeter. W czasie świąt zasiewów (feriae Sementivce) oraz przed rozpoczęciem zbiorów (feriae Praecideneae) była czczona wspólnie z Cererą. Jej zwierzęciem ofiarnym była świnia (sus plena) i cielna krowa, symbole płodności. W spekulacjach rzymskich teologów T. odgrywała dużą rolę; wywodząc bowiem bóstwa z elementów nieba i ziemi, większość bogów identyfikowano z nią. Na Ara Pacis T. przedstawiona jest w postaci siedzącej kobiety z dziećmi na kolanach (symbol ludzkiej płodności), z owocami na łonie, z pasącą się owcą i krową.
Telmessos (gr. Telmessos, Telmissós) 1. góry i zatoka w Likii. 2. miasto w Likii znane z bogactw. 3. miasto w Karii słynne z wróżbitów.
Temida
733
templum
4. inaczej Termessós, dobrze obwarowane i zabezpieczone położeniem naturalnym miasto w Pi-zydii, na górze Tauros nad rzeką Katarrhaktes.
Temida (gr. Themis) mit. bogini obyczajów, porządku i sprawiedliwości, córka Uranosa i Gai, żona Zeusa, któremu urodziła Hory:
Ejrene, Eunomię, Dikę i Mojry. Czuwata nad zgromadzeniami ludowymi, opiekowała się pokrzywdzonymi i potrzebującymi pomocy. Ustawiano ku jej czci ołtarze w miejscach zgromadzeń ludowych, w wielu miastach poświęcone jej były świątynie, zwykle w pobliżu świątyni Gai i Demetry. Przedstawiano ją z rogiem obfitości. Tradycyjnie przyjęło się przedstawianie T. z zawiązanymi oczami, z wagą i mieczem.
Temison (Themison) z Laodikei w Syrii, lekarz i filozof z czasów Augusta, założyciel szkoły (kierunku) w medycynie zwanej metodyczną (zob. metodycy). Z jego kilku dziel medycznych zachowały się jedynie tytuły i skąpe fragmenty.
Temistiusz (Themistios) z Paflagonii (ok. 317-388 n.e.), filozof, sofista, zajmował wysokie stanowisko w Konstantynopolu jako urzędnik cesarski w okresie od Konstancjusza do Teodozjusza. Był profesorem we wzniesionej przez Konstantyna Wielkiego szkole, zwanej Kapitelem. T., który zachował znajomość klasycznych pisarzy greckich i kult dla nich, był w Konstantynopolu prawdziwym szerzycielem kultury; obojętny na sprawy wyznaniowe, głosił tolerancję wobec wszystkich wyznań. Opinię najmędrszego z Greków zyskał sobie parafrazami pism Arystotelesa, których część zachowała się do naszych czasów. Realizował w nich zamiar krótkiego i jasnego ujęcia myśli Arystotelesa. Pisał też objaśnienia (czy parafrazy) do Platona, Pitagorasa, stoików i Epikura. Wygłaszał dia-tryby filozoficzne (z których 7 zachowało się w całości) i tzw. mowy cesarskie, zwrócone do cesarzy z racji zajmowanego przez siebie stanowiska. Treść pism T. nie jest oryginalna. Uważał się za głosiciela starej mądrości. Posługiwał się też stylem poważnym, staroświeckim. Język jego pism jest czysto attycki, wzorowany głównie na Platonie. Mowy T. świadczą o starannym ich przygotowywaniu.
Temistogenes (Themistogenes) z Syrakuz, pseudonim literacki autora opisu wyprawy Cyrusa Młodszego, tj. Ksenofonta. Wg Plutarcha celem tej mistyfikacji była chęć osiągnięcia przez Ksenofonta większej wiarogodności dzieła, którego
bohaterem jest właśnie sam autor (dodać należy — dzieła o tendencji apologetycznej).
Temistokles (Themistokles) syn Neoklesa i Ab-roton, ateński mąż stanu, człowiek odznaczający się rozległą wiedzą, wielką siłą woli, stanowczością i wysokimi ambicjami politycznymi. Przywódca stronnictwa radykalno-demokratycznego, reprezentującego główne interesy rzemieślników i kupców. W r. 482 p.n.e. jako archon eponymos przedstawił projekt budowy okrętów i na jego realizację zażądał srebra z kopalń Laurionu, dotychczas rozdawanego między obywateli. Sprzeciwił się temu°Arystydes. Walka T. z Arystydesem przybrała ostry charakter i zakończyła się wygnaniem Arystydesa mocą wyroku skorupkowego. T. wystąpił z planem wzmocnienia siły morskiej Aten i budowy nowej floty. W r. 480 dzięki realizacji tych planów Ateny były w stanie obronić się przed najazdem perskim, odnosząc wielkie zwycięstwo pod Salaminą. Nie wierząc w trwałość sojuszu Aten ze Spartą, T. odbudował Pireus, wbrew protestom Sparty otoczył Ateny murem i połączył je z Pireusem tzw. długimi murami. Gdy doszło do głosu stronnictwo konserwatywne popierane przez Spartę, T. w r. 471 został ostracyzmem skazany na wygnanie. Udał się do Argos, następnie do Persji, gdzie został tyranem Magnezji zależnym od króla Persji. Podobno otruł się, by nie być zmuszonym walczyć przeciw swej ojczyźnie.
Temnos (gr. Temnos) 1. miasto na eolskim wybrzeżu Azji Mn., niedaleko ujścia Hermosu. 2. pasmo górskie w Azji Mn., oddzielające Mizję od Lidii, dolinę Makestosu od doliny Hermosu.
Tempanius Sextus dowódca konnicy w r. 423 p.n.e.; podczas wojny z Wciskami, którą prowadził Gajusz Semproniusz Aretinus w r. 422, T. bronił skutecznie Semproniusza, oskarżonego przez jednego z trybunów ludowych z powodu niefortunnego prowadzenia wojny.
Tetnpe (gr. Tempe) urocza i romantyczna dolina w Grecji, pomiędzy Olimpem i Ossą; przepływał przez nią Penejos. Stanowiła ważny punkt strategiczny jako jedyne przejście z północy do Tesalii. Z powodu pięknego położenia stanowiła częsty temat opisów poetyckich. Nazwę T. nadawano również innym dolinom, jak np. dolinie na Sycylii, nad rzeką Helorus.
templum łac. 1. przestrzeń wytyczona przez augurów na niebie i ziemi dla dokonywania obserwacji nad lotem ptaków i wróżb. Mogło
Tenchteri
734
Teodoros
to być także poświęcone przez augura miejsce, np. dla obrad comitium, lub budynek (np. rastra, curia). 2. zob. świątynia. 3. /. in aniis zob. anta
Tenchteri, Tencteri zob. Tenkterowie.
Teneas zob. Tinia.
Tcnedos (dziś Tenedo) 1. wyspa w pobliżu wybrzeża Azji Mn., na wprost Troady; według relacji Wergiliusza w Eneidzie, miała odegrać ważną rolę podczas wojny trojańskiej. W okresie wojen perskich była w rękach Persów, podczas wojny peloponeskiej stałe, po stronie Aten, przy których pozostała aż do pokoju Antalkidasa, kiedy to przeszła znowu pod wpływy perskie. Słynna z walki morskiej stoczonej przez Lukul-lusa z królem Fontu Mitrydatesem. 2. miasto na wyspie Tenedos.
fenia (łac. taenia, gr. tajnia) wstążka z frę-dzelkami stanowiąca zakończenie przepaski na głowę. Nazwą tą określa się także wstążkę, która łączyła dwa końce honorowych lub biesiadnych wieńców; w ten sposób przytrzymywano je na głowie. Niekiedy t. oznacza opaskę na głowę, na którą nawijano włosy. W architekturze — wąski pasek oddzielający dorycki fryz tryglifowo-metopowy od architrawu.
Tenkterowie (łac. Tenchteri, Tencteri) plemię. germańskie. Uciskani przez Swebów usiłowali osiąść w Galii, skąd jednak zostali wyparci przez Cezara. Przyjęci przez Sygambrów osiedlili się nad Renem.
Teodektes (Theodektes) 1. T. z Faselis w Likii, retor i poeta grecki z IV w. p.n.e., uczeń Izokra-tesa. Platona i Arystotelesa. Rozpoczął działalność jako retor, potem przerzucił się na poezję i dał się poznać jako autor 50 tragedii (po raz pierwszy wystawił swe tragedie w r. 365 p.n.e.);
ośmiokrotny zwycięzca na konkursach poetyckich. Zachowały się tytuły 9 tragedii oraz drobne ich fragmenty. Sinko przypuszcza, że tragedia Mausohs była tragedią historyczną. T. miał także napisać podręcznik retoryki (zachowane fragmenty) i jakieś dzieło Obrona Sokratesa. 1. T. Młodszy, również z Faselis syn poprzedniego, historyk grecki. Księga Suda przytacza tytuły jego dzieł: Enkomion Aleksandrii tu Epejrotu (Pochwała Aleksandra z Epiru), Historika hypo-nmemata (niby „Wspomnienia historyczne") oraz Nómima barbarikd (Zwyczaje barbarzyńców).
Teodora (Theodora) żona Justyniana, była tancerka cyrkowa; za pomocą intryg wywierała wielki wpływ na politykę dworu cesarskiego.
Teodoretos (Theodoretos) z Kyrrhos (w pobliżu Antiochii syryjskiej), chrześcijański teolog piszący po grecku (attycysta), żyjący w okresie ok. 393 - ok. 465. Piastując godność, biskupa, przyczynił się do rozbudowy miasta Kyrrhos (wodociągi, łaźnia, portyki, mosty) i bronił mieszkańców przed uciskiem podatkowym. Spuścizna literacka T. jest bardzo bogata, obejmuje pisma dogmatyczne (np. dialog w 3 księgach Żebrak czy Wielokształtny), apologetyczne (Uleczenie chorób pogańskich, czyli Uznanie prawdy ewangeliczne/ na podstawie filozofii helleńskiej, •w 12 księgach) i egzegetyczne (do Psalmów, do Listów św. Pawia i in.), 10 mów, 229 listów, Historię Kościoła (w 5 księgach), doprowadzoną do r. 428, Historię bogumilą (Filóteos historia, Historia monachorum) obejmującą żywoty 30 sławnych ascetów Wschodu oraz Krótki zarys błędów heretyckich (w 5 księgach).
Tecdoridas (Theodoridas) z Syrakuz, grecki poeta epigramatyczny z drugiej połowy III w. p.n.e.; pod jego imieniem zachowało się 18 epigramów (jeden z nich na poetę epigramatyka JMnasalkasa i jeden na epika Euforiona). Wg Atenajosa T. miał być także autorem Pieśni na cześć Erosa (Eis ton Erota melas), dytyrambu Kentaur, jakiegoś poematu heksametrycznego i jambów, a wg Księgi Suda miał również pisać wiersze sprośne, kynajdologiczne.
Teodoros (Thcodoros) 1. T. z Kyreny zw. Ateistą (Atheos), filozof grecki, przedstawicie! szkoły cyrenejskiej (zob. cyrenejska szkolą). Żyt na przełomie III/II w. p.n.e. Twierdził, że prawdziwym dobrem jest nie doraźna przyjemność (jak głosił Arystyp), lecz stała radość, a ziem — stały smutek. Przydomek Ateisty zdobył wskutek kategorycznego zaprzeczenia istnienia jakiegokolwiek bóstwa. 2. T. z Samos, jeden z najbardziej wszechstronnych rzeźbiarzy i architektów greckich VI w. p.n.e. Wspólnie z Rojkosem pracował przy budowie świątyni Hery w Samos. Pliniusz wymienia go jako wynalazcę m.in. ką-townicy i poziomicy. Obok architektury i rzeźby zajmował się również rytowaniem gemm. Miał wykonać m.in. legendarny pierścień Polikratesa. 3. poeta epicki z I w. p.n.e., który według Księgi Suda miał m.in. opiewać Kleopatrę. 4. poeta grecki z I w. p.n.e., odniósł zwycięstwo na ludi Romani {Romaia) w Magnezji nad Meandrem, wystawiając tragedię Hermione; pisał też dramaty satyrowe, znamy tytuł ThytEs (Ofiarnik). 5. T. z Gadary w Palestynie, retor, nauczyciel Tyberiusza, autor (nie zachowanego) podręcz-
Teodoryk
735
Teodozjusz
nika retoryki Techne rhetorike. T. założył szkołę retoryczną, uczniowie jego nazywali się Theo-dorei. 6. T. z Assiny, filozof neoplatoński z IV w. n.e., przedstawiciel szkoły syryjskiej, uczeń Por-firiusza, a potem Jamblicha. Tworzy ogniwo pośrednie między Jamblichem, a przywódcą szkoły ateńskiej, Proklosem. Głównym jego dziełem, z którego korzystał Proklos, był komentarz do Timajosa Platona. Rozbudował w nim system hipostaz między „prajednią" a bytami stworzonymi. 7. T. Priscianus, nadworny lekarz cesarza Graejana (375 - 383), autor dzieła w języku greckim, zatytułowanego Eupórista (Lekarstwa domowe), które sam przełożył na język łaciński. Zachował się tekst łaciński (Mediana praesen-tanea, w 3 księgach). 8. biskup Mopsuestii w Cylicji (ok. 350 - 428) uczeń Libaniosa i Dio-dora z Tarsos, pisarz chrześcijański, autor wielu dzieł dogmatycznych i egzegetycznych, częściowo zachowanych. 9. Flavius Maniius (Mallius) T;
konsul z r. 399 n.e., 'filozof i astronom rzymski, autor (nie zachowanego) dzieła De natura rerum (O istocie rzeczy) oraz zachowanej pracy De metris, którą poświęcił swojemu synowi, T. 10. r. Anagnostes, pisarz chrześcijański z VI w., autor zachowanej częściowo historii kościelnej obejmującej lata 323-439 oraz 439-518; część pierwsza (księgi I - IV) obejmuje ekscerpty z dzieł Sokratesa, Sodzomenosa i Teodoreta, część drugą (również w 4 księgach) opracował T. samodzielnie.
Teodoryk (Theodoricus, ok. 454 - 526), król Ostrogotów. Syn Teudemira z plemienia Ama-łów, jednego z władców ostrogockich z okresu podboju Pannonii. Matką jego była Eusebia. W dzieciństwie oddany jako zakładnik do Konstantynopola, spędził tam dziesięć lat. Po powrocie wziął czynny udział w wyprawie do Mezji i Macedonii, w wyniku której Ostrogoci jako foederati osiedli na zdobytych terenach. Po śmierci ojca (474) walczył wielokrotnie przeciw cesarzowi Zenonowi i swemu rywalowi wśród Ostrogotów, T. synowi Triariusza. W r. 484 mianowany przez Zenona konsulem otrzymał polecenie zdobycia Italii, gdzie władał Odoaker. Oblegał go w latach 489 - 490 w Rawennie, po kapitulacji miasta zaś, mimo zawarcia kompromisowego układu, własnoręcznie Odoakra zamordował (493). Jako król Gotów i patrycjusz--namiestnik cesarski, rządził w praktyce niezależnie Italią, Sycylią, Dalmacją, częścią Pannonii, częścią Noricum i Recją. Jego panowanie
oznaczało dla Italii okres spokoju i pomyślności gospodarczej: rozwinęło się rolnictwo, rozpoczął się nawet wywóz zboża, obniżeniu uległy ciężary podatkowe. Będąc arianinem T. przejawiał jednak tolerancję religijną, występował w sporach religijnych jako mediator. Do represji skłoniły go dopiero prześladowania arian za cesarza Justyna (524). Ofiarą padł wówczas oskarżony o zdradę i kontakty z Grekami Boecjusz oraz Symmachus. T. zmarł w Rawennie, gdzie został pochowany w (istniejącym do dziś) mauzoleum. Po śmierci stał się bohaterem szerokiego kręgu legend germańskich; popularność jego przetrwała przez cale średniowiecze.
Teodotos (Theodotos) 1. uczeń Sokratesa. 2. wódz wojsk króla Lizymacha (zob.), oddal Sardes Seleukosowi. 3. dowodzący flotą króla Antygona, poniósł klęskę na morzu w walce z flotą Ptolemeusza w r. 315 p.n.e. 4. grecki malarz wymieniony przez Naeviusa (koniec III w. p.n.e.). Malował tańczące Lary. 5. T. z Etolii, wódz w armii Ptolemeusza IV przeciwko Antiochowi III. 6. znany z inskrypcji poeta grecki z II w. p.n.e., autor (nie zachowanych) dramatów satyrowych. 7. T. Pammedes, znany jedynie z napisu poeta grecki, tragik i autor dramatów satyrowych z I w. p.n.e. 8. piszący po grecku epik żydowski z II w. p.n.e. Zachowało się 47 heksametrów traktujących temat biblijny (osiedlenie się Jakuba w Si-chem, porwanie córki Lii, Diny, i ukaranie Sichemitów). 9. grecki retor, nauczyciel Ptolemeusza Auletesa (I w. p.n,e.); za radą T. zamordowano uciekającego Pompejusza, którego głowę zaniósł T. Cezarowi, czym zresztą naraził się na gniew zwycięzcy. Z kolei dostał go w swe ręce Brutus i kazał go stracić.
Teodozja (Theodosia) kolonia Miletu w Sar-macji, na południowo-wschodnim wybrzeżu tau-rydzkiego Chersonezu; w IV w. p.n.e. miała duże znaczenie jako port handlowy.
Teodozjusz (Theodosius) 1. Flavius T., pochodzenia hiszpańskiego, dowódca rzymski; uśmierzył na rozkaz cesarza Walentyniana bunt plemienia Brytanów w r. 368, zdobywając miasto Londinium. W r. 370 odniósł zwycięstwo nad Alamanami, a w Afryce stłumił bunt górskich plemion Maurów walczących pod wodzą Fir-musa. 2. T. Wielki, syn poprzedniego, cesarz rzymski w latach 379-395. Jako młodzieniec towarzyszył ojcu w wielu wyprawach wojennych. Będąc cesarzem, pobił Gotów oraz uporządko-
Teofanes
736
Teognis
wał sprawy państwowe m.in. przez wydanie szeregu ustaw. Przyjąwszy chrzest, stał się gorącym rzecznikiem nicejskiego wyznania wiary;
ogłosił edykt przeciw arianom. W r. 380 pokonał Gotów i osiedlił ich w Tracji, uśmierzył także barbarzyńców, osiadłych nad Dunajem. W r. 394 pobił wojska Eugeniusza (retora i dygnitarza państwowego, wybranego w r. 392 cesarzem na Zachodzie) i przez rok panował we wschodniej i zachodniej części imperium rzymskiego. Z żoną Flacilią miał dwóch synów: Arkadiusza i Honoriusza, oraz przedwcześnie zmarłą córkę, Pul-cherię. 3. T. U syn Arkadiusza, wnuk T. wielkiego, cesarz rzymski (408 - 450). Odniósł zwycięstwo nad Persami (421), bronił państwa przed atakami Hunów i Isaurów, tępił pozostałości religii antycznej. Powołał specjalną komisję, która zebrała, usystematyzowała i ogłosiła zbiór ustaw wydanych przez Konstantyna i jego następców (Codex Theodosianus).
Teofanes (Theofanes) 1. T. z Mityleny na Lesbos, doradca polityczny i historyk Pompejusza, zwycięzcy Mitrydatesa. T. zawdzięczali Mityleńczycy przywrócenie miastu wolności. Tytułu dzieła T. nie znamy, wiemy jedynie, że tematem jego była zwycięska wojna Pompejusza z Mitrydatesem. Zachowane fragmenty traktują tematy uboczne, geograficzne. T. zyskał obywatelstwo rzymskie; w wojnie domowej r. 49/8 był w armii Pompejusza praefectus fa-brum. Za zasługi położone wobec rodzinnego miasta Mityleńczycy nazwali go Zeusem Oswo-bodzicielem, a syn T. zajął w Mitylenie wybitne stanowisko rządowe (za Tyberiusza). 2. T. z Bizancjum, historyk bizantyński, który w 10 księgach swych Historii przedstawił dzieje lat 560 -
- 581, tj. od wypadków po zawarciu przez Persów 50letniego pokoju do niektórych wydarzeń za panowania Maurycjusza (zob. Teofilakt Symokattd). Z dzieła tego zachowały się fragmenty.
Teofilakt Symokatta (Theofylaktos Simokat-tes) z Egiptu, sofista żyjący na przełomie VI -
- VII w. n.e., sekretarz cesarza Maurycjusza (582 - 602), którego panowanie przedstawił w ośmiu księgach Historii. Styl jego jest przesadny, przepełniony nadmiernie ozdobami retorycznymi. W dialogu O różnych trudnościach w naturze zajmuje się kwestiami takimi, jak: „dlaczego kruki w lecie nie piją?", „dlaczego krew capa zmiękcza diament", itp. Zachowały się fikcyjne Listy Teofilakta; obyczajowe, wiejskie i miłosne.
Mikołaj Kopernik pierwszy przetłumaczył je na łacinę (Kraków 1509). W r. 1953 ukazało się wznowione wydanie z przekładem polskim Jana Parandowskiego.
Teofilos (Theofilos) 1. poeta grecki, przedstawiciel średniej komedii, zachowały się fragmenty ośmiu jego komedii. 2. gramatyk aleksandryjski z pierwszej potowy III w. p.n.e., uczeń i współpracownik Zenodota. O dziełach jego nic nie wiemy. 3. autor (nie zachowanej) pracy o gospodarstwie, według Warrona Rerum Rust. I, 1,9. 4. lekarz współczesny Galenowi (II w. n.e.).
5. prawnik z VI w. n.e., jeden z zespołu opracowującego za Justyniana tzw. Institutiones. Zachowało się greckie streszczenie jego wykładów.
6. T. z Antiochii, pisarz chrześcijański z II/III w. n.e., biskup Antiochii, autor dzieła Pros Auto-likon Hellena perl tes ton Christianon pisteos lógoj treis (tytuł iac. Ad Autolycum; na język polski przełożył ks. J. Czuj, 1935: Do poganina Autolika o wierze chrześcijańskiej). Komentarz do Ewangelii wydany pod imieniem T. pochodzi z V w. n.e. 7. T. z Edessy, żyjący w VIII w. n.e., autor prac astrologicznych i wyciągów z prac Palchosa (uczonego z V lub VI w. n.e.). 8. lekarz grecki z IX w. n.e.
|